ფინანსური და ეკონომიკური პრობლემების ფონზე, ოკუპაციის შესახებ კანონის შეცვლა-გაუქმების საკითხი აქტუალურია. იუსტიციის მინისტრი თეა წულუკიანი ამაზე დიდი ხნის წინ საუბრობდა, ახლა კი პატრიოტთა ალიანსის წევრი, პარლამენტარი ემზარ კვიციანი ითხოვს ამ კანონის გაუქმებას. კანონი ,,ოკუპაციის შესახებ”, რომელიც პარლამენტმა 2008 წელს, ნაციონალების მმართველობის დროს მიიღო, ითვალისწინებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მხოლოდ ზუგდიდისა და გორის გავლით შესვლას; ასევე _ საგანგებო და განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმის შემოღებას, რაც გულისხმობს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე თავისუფლად გადაადგილების, ეკონომიკური საქმიანობის განხორციელების შეზღუდვას, უძრავ ქონებასთან დაკავშირებით გარიგებას საქართველოსთან შეთანხმების გარეშე. გარდა ამისა, კანონი ითვალისწინებს იმ ადამიანთა არშემოშვებას საქართველოს ტერიტორიაზე და დაკავებას, ვინც აფხაზეთისა და ,,სამხრეთ ოსეთის” ტერიტორიაზე საქართველოს თანხმობის გარეშე შესულა. რამდენად მნიშვნელოვანია კანონი ,,ოკუპაციის შესახებ” ქვეყნისთვის და უშლის თუ არა ხელს ქართველებისა და აფხაზების ურთიერთობის დალაგებას? ვის ინტერესებში შედის მისი გაუქმება? რა ეღირება კანონის დარღვევა თუკი სანქცია ჯარიმით შეიცვლება? ამ საკითხებზე ,,ვერსია” პარტია ,,საქართველოს ევროპელი დემოკრატების” თავმჯდომარეს, პაატა დავითაიას ესაუბრა, რომელიც 2008 წელს პარლამენტის თავმჯდომარე გახლდათ.
_ ბატონო პაატა, უნდა გაუქმდეს ,,საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ”?
_ რა თქმა უნდა, არა, რადგან ამ კანონით, ხდება აღიარება, რომ ჩვენი ტერიტორიები ოკუპირებულია. თავის დროზე, ამაზე მთელი პარლამენტი ვმუშაობდით _ ოპოზიციაც და ხელისუფლებაც. 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ კი უფრო ნათლად გამოჩნდა, რომ ოკუპირებულია საქართველოს ტერიტორიები და აქედან გამომდინარე, ამ მიმართულებით რეგულაცია საჭიროა.
_ ისინი, ვინც კანონის გაუქმებას ითხოვს, ამტკიცებენ, რომ იგი აფხაზებისა და ქართველების ურთიერთობას უშლის ხელს. ასეა?
_ ეს მარაზმია. საჭიროა, ამ ადამიანებმა ეს კანონი წაიკითხონ. კანონით, საქართველოს მოქალაქეები გადაადგილდებიან საქართველოს ნებისმიერ ტერიტორიაზე, იგივე აფხაზეთშიც, ოღონდ იქ სეპარატისტული ხელისუფლების სპეცსამსახური და ჯარი არ უშვებს მათ. საქართველოს მოქალაქეებს შეუძლიათ ფსოუს ტერიტორიიდანაც შემოვიდნენ, ოღონდ აფხაზები არ უშვებენ ნებართვის გარეშე, ამ ნებართვას კი იმას აძლევენ, ვინც მათთან თანამშრომლობს. აგრეთვე, ეროვნებით ქართველი რუსეთის მოქალაქეები ვერ შედიან აფხაზეთში ნებართვის გარეშე. სამაგიეროდ, აფხაზები თავისუფლად გადმოადგილდებიან საქართველოს ტერიტორიაზე, მონაწილეობენ საქართველოს მიერ შემუშავებულ ჯანდაცვის და სხვა ტიპის პროექტებში. ანუ იმის მტკიცება, რომ ქართველებსა და აფხაზებს შორის ამ კანონით ურთიერთობა დაიძაბება, აბსურდია. ეს კანონი აჩერებს უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს, რომლებიც აპირებენ აფხაზეთში შესვლას. პრობლემა არ არის, შევიდნენ, ოღონდ საქართველოს ტერიტორიის გავლით, ჩვენი ნებართვით. ინვესტორებმაც აფხაზეთში ინვესტიციები ჩვენი მთავრობის თანხმობით უნდა განახორციელონ. ვინც ამას არ აღიარებს, არ აღიარებს ქვეყნის ტერიტორიულ მთლიანობას და მასზე მოქმედებს ,,ოკუპაციის კანონი”.
_ დღეს ბევრი საუბრობს, რომ ამ კანონის გაუქმებას საქართველოს ევროსაბჭო და ევროკავშირი სთხოვს. არც ესაა სიმართლე?
_ ესეც აბსურდი და ტყუილია. მე ვიყავი ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის ფრაქცია ,,ევროპელი დემოკრატების” ვიცე-პრეზიდენტი. ამ ფრაქციის წევრი იყო რუსეთის დელეგაცია, ჩემთან ერთად მოადგილეები იყვნენ კორსაჩოვი და პუშკოვი. კანონის მიღების დროს მათ ვერც კი გაბედეს ჩემ წინაშე ამ საკითხის განხილვა. შემდეგ რუსებმა ეს საკითხი დააყენეს თავისუფალი დებატების რეჟიმში, იქაც სესიაზე ყველამ საქართველოს დაუჭირა მხარი. ანუ ვალდებულება კანონის გაუქმებასთან დაკავშირებით საქართველოს არ გააჩნია. იყო პრობლემა, როცა ჩვენი ფრაქციის წევრი ბატონი მარკოვი ჩამოდიოდა თბილისში, როგორც ევროსაბჭოს იურიდიული კომიტეტის წევრი და ჩვენ ის არ შემოვუშვით, რადგან ის ნამყოფი იყო სოხუმის ტერიტორიაზე, ხაჯიმბას კამპანიაში მონაწილეობდა და ისიც კი მითხრა, შენი სახლი ვნახე, მომეწონაო. მისი არშემოშვების გამო არანაირი სანქცია არ დაგვაწესეს, რადგან ჩვენი პოზიცია მყარად დავიცავით. ამავე მიზეზით, 2012 წელს ვერ ჩამოვიდა საქართველოში რუსეთის პარლამენტის თავმჯდომარე ნარიშკინი. სწორედ ამიტომ დაიწყო მან ამ კანონის გაუქმებაზე საუბარი. ნარიშკინის გამო უნდა გავაუქმოთ?
_ გასაგებია, მაგრამ კანონი რიგით მოქალაქეებზეც ხომ ვრცელდება, მით უმეტეს, თუ მათ ინფორმაციაც კი არ ჰქონდათ ამ კანონის შესახებ და ისე შევიდნენ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე?
_ ჩვენ ხომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ვსაუბრობთ. თუ ადამიანი პატივს არ სცემს ჩემი ტერიტორიული მთლიანობის საკითხს, მასზე რატომ ვიზრუნო? ვინც ამ კანონის გაუქმებას ითხოვს, ასრულებს ნარიშკინის და რუსეთის დავალებებს. საერთოდ არ მაინტერესებს, იცოდა თუ არა ამ კანონის შესახებ, კეთილი ინებოს, იცოდეს, რომ ქვეყანა ოკუპირებულია რუსეთის ჯარების მიერ. იმ პირობებში, როცა რუსებისა და აფხაზების ერთობლივი ჯარი ყალიბდება, გავაუქმოთ შეზღუდვა? კი ბატონო, ყველა შევიდეს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, ჩადოს ფული, როგორც უნდა, ისე მოიქცეს, მაგრამ მხოლოდ ჩვენი თანხმობით.
_ პარლამენტარი ემზარ კვიციანი ითხოვს ამ კანონის გაუქმებას და ესე იგი, რუსეთის დავალებას ასრულებს?
_ ემზარ კვიციანი არაფერ შუაშია. იგი არ არის მმართველი ძალის წარმომადგენელი. ამაზე მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ,,ოცნება” დიდი ხანია ამბობს, ამ კანონის დარღვევის შემთხვევაში, პატიმრობა 400-ლარიანი ჯარიმით შევცვალოთო. პირადად მე, მკაცრი მიდგომების მომხრე ვარ. დაიჭირე და გაუშვი. ციხეში კი არავის ვსვამთ, უბრალოდ უნდა მიხვდნენ, რომ პატივი სცენ საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას. ,,გოსდუმის” ხელმძღვანელი ნარიშკინი, რომელმაც კენჭი უყარა აფხაზეთის დამოუკიდებლობას, 400 ლარით დავაჯარიმოთ? 400 ლარად ვყიდით ჩვენს დამოუკიდებლობას?
_ თქვენ როგორ მოიქცევით, თუ ამ კანონს შეცვლიან ან გააუქმებენ?
_ ამას ძალიან დიდი აჟიოტაჟი მოჰყვება. კანონის მიხედვით გამოვხატავ პროტესტს და ეს იქნება ერთ-ერთი რეალური მაჩვენებელი, საით მიდის ქვეყანა. ხელისუფლებამ ეს საკითხი, გატესტვის მიზნით, პატრიოტთა ალიანსის მეშვეობით შემოგვიგდო, აინტერესებს ხალხის განწყობა. ყველა შესაბამისი საკითხი უკვე განხილულია და კანონიც მიღებულია.
_ თუმცა ამბობენ, რომ კანონი არ მოქმედებს, გაყინულია და ვერც ერთმა ხელისუფლებამ ვერ აამუშავა…
_ დავიღალე მტკიცებით, რომ ეს კანონი მოქმედებს. თუ არ მოქმედებს, რატომ ითხოვენ გაუქმებას?
_ ვინმე დაუპატიმრებიათ ამ კანონის შესაბამისად?
_ დიახ, რა თქმა უნდა.
_ ნაციონალების მმართველობის დროს თუ ახლა?
_ ნაციონალების დროს, თუმცა ამ ხელისუფლების დროსაც ნარიშკინი მაგ კანონის გამო ვერ ჩამოვიდა საქართველოში.
_ როგორ მოქმედებს კანონი იმ მოქალაქეებზე, ვისაც პასპორტში, ოფიციალურად, ოკუპირებული ტერიტორიების ბეჭედი არ უფიქსირდება?
_ მათზე ვერ მოქმედებს.
_ გალში სოფლების დასახელების აბრევიატურებს ცვლის აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლება _ ქართულს აფხაზურით ანაცვლებს. ამაზე საქართველოს ხელისუფლებამ რა რეაგირება უნდა მოახდინოს?
_ სწორედ ამ ყველაფრის გამოა საჭირო ,,კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ”. როსტოველ ტაქსისტებზე კი არა, საქართველოს მოქალაქეებზე უნდა ვიზრუნოთ. მთავარია, ვინც ამ კანონის გაუქმებას ითხოვს, არც კი წაუკითხავთ იგი, რადგან არგუმენტები საერთოდ არ გააჩნიათ. ქართველებისა და აფხაზების ურთიერთობის დაძაბვას ეს კანონი არ უწყობს ხელს! ევროკავშირს ოფიციალური ვალდებულებები ჩვენთვის არ დაუკისრებია, რადგან ეს ვალდებულებები ასოცირებული ხელშეკრულებიდან გამომდინარე, არ გაგვაჩნია! არც ევროსაბჭოს მიმართ გვაქვს მსგავსი ვალდებულება. ნარიშკინმა, იმის გამო, რომ ვერ ჩამოვიდა საქართველოში, უთხრა ივანიშვილს და ხელისუფლებას, შეეცვალათ ეს კანონი.
_ ანუ, დღევანდელი ხელისუფლებისა და რუსეთის ინტერესები ემთხვევა?
_ ვინც პარლამენტში მოხვდა და ცდილობს, პრორუსული პოზიცია დაიკავოს, რა თქმა უნდა ცდილობს, ასიამოვნოს რუსეთს.
_ ბატონო პაატა, საქართველოს ტერიტორიის გამთლიანების პროცესში რამდენად ეხმარება ,,კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ” ქართულ მხარეს?
_ ეს კანონი ხელს უშლის უცხო ქვეყნების მოქალაქეებს და არა აფხაზებსა და ქართველებს. აფხაზები ჩვენი მოქალაქეები არიან. ჩვენ ამ კანონით გვეძაბება ურთიერთობა იმ რუს ჩინოვნიკებთან, რომლებიც სეპარატისტებზე მუშაობენ.
_ რამდენიმე დღის წინ საუბარი იყო საქართველოს კონფედერაციული ტიპის მოწყობაზე, როგორ ფიქრობთ ეს ახლა შესაძლებელია?
_ კონფედერაციაზე საუბარი ახლა არ შეიძლება, მარტივი მიზეზის გამო _ ეს არის სახელმწიფოთა გაერთიანება რაიმე საკითხთან დაკავშირებით, რომელიც პირველივე მოთხოვნის გამო შეიძლება, დაიშალოს. ანუ, თუ კონფედერაცია შევქმენით აფხაზეთთან, მას ვაღიარებთ როგორც სახელმწიფოს. მესამე დღესვე იტყვიან აფხაზები, რომ უნდათ დამოუკიდებლობა და იურიდიულად გახდებიან დამოუკიდებლები. ანუ ჩვენთვის კონფედერაცია კატეგორიულად მიუღებელია, ეს ქვეყანას დაანგრევს.
_ აბა, ტერიტორიების დაბრუნება რა გზითაა შესაძლებელი?
_ ალბათ შესაძლებელია ფედერაციულ მოწყობაზე საუბარი, რომლის სამასი ფორმაც არსებობს, ამიტომ ძალიან მძიმე და სიღრმისეული თემაა. ამის სიმპტომები ჩადებულია ჩვენს კონსტიტუციაში, მაგრამ აფხაზებს ეს არ სურთ. მაქსიმალური, რისი მიღწევაც ოკუპირებულ ტერიტორიებთან შეგვიძლია, ფედერაციული მოწყობაა.
