გრიგოლ ვაშაძე: მე რუსული კულტურის ადამიანი ვარ

2018 წლის საქართველოს პრეზიდენტობის კანდიდატმა გრიგოლ ვაშაძემ ოპონენტ სალომე ზურაბიშვილთან წააგო. ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მონაცემებით, მას 59,52% ამომრჩეველმა მისცა ხმა. თუმცა, გრიგოლ ვაშაძემ კენჭისყრის შედეგები არ აღიარა და განაცხადამ რომ “საქართველოს არ ყავს პრეზიდენტი” და ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები მოითხოვა. “ბიბისის” კორესპონდენტი ოლგა ივშინა თბილისში გრიგოლ ვაშაძეს შეხვდა, რომელიც მას არჩევნების შესახებ საკუთარ დამოკიდებულებაზე მოუყვა. მოუყვა იმაზე, თუ რატომ თვლის სალომე ზურაბიშვილს “არაფრად” და თუ რატომ მოუწოდებს ხალხს ქუჩაში გამოვიდნენ.
ბიბისი: რისი მიღწევა გსურთ?
გრიგოლ ვაშაძე: იმის მიღწევა გვსურს, რისი მიღწევაც ამ კამპანიის დასაწყისიდან გვინდოდა: საბოლოოდ დასრულდეს ერთი პარტიის მმართველობა ან ერთი ადამიანის მმართველობა, იმიტომ, რომ ჩვენ, შესაძლებელია, მთელი სახელმწიფო დავკარგოთ. და საუბარი არ არის ერთ პარტიაზე ან ერთ ადამიანზე, არამედ, ყველაზე, ვინც ამ ქვეყნის ერთპიროვნულად  მართვას ცდილობს.
საქართველოში განვითარებული დემოკრატიის გარდა სხვა არ შეიძლება იყოს. ეს კიდევ ერთხელ გახდა ცხადი ამ კამპანიის დროს, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე ბინძური იყო იმათ შორის, რაც მსოფლიოში ოდესმე მინახავს. რუსეთის 1990-იანი წლების ყველაზე ცუდი ტაქტიკით, ОРТ-თი და “ტელეკილერებით”, ეს ყველაფერი დაბრუნდა. დარწმუნებული არ ვარ, რომ ქართველი ხალხი კიდევ ერთი ასეთ კამპანიის და ერთი კიდევ ასეთი არჩევნების ატანას შეძლებს. ჩვენ  კანონმორჩილი მოქალაქეები ვართ, ჩვენ რაიმე ტიპის რევოლუციის ორგანიზებას არ ვაპირებთ, ქუჩის დაპირისპირებას და ა.შ. მაგრამ ჩვენ ყველანაირ პოლიტიკურ ინსტრუმენტს გამოვიყენებთ, რომელსაც კონსტიტუცია და საქართველოს კანონმდებლობა ითვალისწინებს.
ბიბისი : ერთი მხრივ, ამბობთ, რომ რევოლუციის მოწყობას არ აპირებთ, მეორე მხრივ – ხალხს ქუჩაში გამოსვლას სთხოვთ.
გ.ვ.: მაგრამ რევოლუცია და შეკრების თავისუფლება – ეს სხვადასხვა რამეა. აზრის თავისუფალი გამოთქმა გარანტირებულია ჩვენი კონსტიტუციით. მოქალაქეებს ერთად შეკრების უფლება აქვთ, აზრის გამოხატვის და შემდეგ დაშლის. თავიანთ პოლიტიკურ ხელმძღვანელებთან მომავალი მოქმედებების  შეთანხმების. მაგრამ ჩვენ ცივილური დასავლური პოლიტიკური პროცესის ჩარჩოებში დავრჩებით. ვმოქმედებთ თუ არა პასუხისმგებლობით ამ კამპანიის დასაწყისიდან? დიახ!
ჩვენ ამ შედეგებს არასდროს ვაღიარებთ
ბიბისი: სთხოვთ თუ არა ხალხს პროტესტი ღამითაც გააგრძელონ?
გ.ვ.: არა, არა მგონია. ეს მშვიდობიანი დემონსტრაციაა. და ამ ჯერზე მე მხოლოდ მინდა დავინახო რამდენი მომხრე ყავს ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას. და როგორ უჭერს ხალხი მხარს ამ იდეას. არანაირი გართულება, არანაირი მფრინავი ქვები, არც არანაირი “ყვითელი ჟილეტები”, როგორც პარიზში.
ბიბისი: ანუ, თქვენთვის ეს ერთგვარი რეფერენდუმი იქნება საკითხზე, რომელიც წამოწიეთ…
გ.ვ.: დიახ, მე უბრალოდ, მინდა დავრწმუნდე, რომ ჩვენი მომხრეები ნამდვილად უჭერენ მხარს ჩვენს წარმოდგენებს იმაზე, თუ საით უნდა ვიმოძრაოთ.
ბიბისი: ანუ, საპარლამენტო არჩევნების ინიცირებას?
გ.ვ.: დიახ. მაგრამ, თუკი ვინმე ფიქრობს, რომ შესაძლებელია, ძალადობისკენ გვიბიძგოს, რევოლუციისკენ და სხვა სისულელეებისკენ, ისინი საშინლად ცდებიან. ჩვენ ცალსახად მშვიდობიან ფარგლებში დავრჩებით – ზუსტად ისე, როგორც 2002 წელს.
ბიბისი: როგორ ფიქრობთ, რამდენი ადამიანი მოვა?
გ.ვ.: საქართველოს ერთი მოქალაქეც კი ძალიან მნიშვნელოვანია ჩემთვის. რამდენიც მოვა, იმდენი მოვა. ჩვენ ღარიბი პოლიტიკური პარტია ვართ, ჩვენ ფული არა გვაქვს. და ვფიქრობ, თქვენ შესანიშნავი საშუალება გექნებათ, ეს დაინახოთ.
ჩვენ ფული არა გვაქვს. პირველი ტურის შემდეგ სხვა პოლიტიკური პარტიების დახმარებით შევძელით, თბილისში სამი თუ ოთხი ბანერის დაკიდება. მანამდე აფიშებიც კი არ გვქონია.
მაგრამ ბედნიერი ვარ, იმიტომ, რომ ჩვენ შეუძლებელს მივაღწიეთ ფულის გარეშე, როცა ჩვენს წინააღმდეგ იყო კერძო სიმდიდრეები, სახელმწიფო ბიუჯეტი, როცა ჩვენს წინააღმდეგ იყო სამართალდამცველი ორგანოები, კრიმინალი, ყველა მედია, გარდა რამდენიმე ინტერნეტ-პორტალისა და რამდენიმე ოპოზიციური ტელეარხისა, რომელთაგან ერთ-ერთი პირდაპირ კამპანიის დროს დახურეს. ჩვენ თითქმის 800 ათასი ხმა მივიღეთ. ეს იმაზე მეტია, ვიდრე ამ კლოუნებმა ე.წ. “ქართული ოცნებიდან” 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე მიიღეს.
ბიბისი: რა იქნება, თუკი კვირას ქუჩაში გამოვა, დავუშვათ, ორი ათასი ადამიანი.
გ.ვ.: მაშინ ჩვენ ორი ათასი ადამიანით დავიწყებთ. როცა კამპანია დავიწყე, გვერდით მხოლოდ თხუთმეტი ადამიანი მედგა. არავის ჰქონდა წარმოდგენა, საქართველოს მოქალაქეებითვის რა უნდა გვეთქვა… ერთი თვის მანძილზე ჩვენ საქართველოს მოქალაქეებს უბრალოდ ვუსმენდით და პროგრამაც გავაკეთეთ.  იმიტომ, რომ ჩვენთან ხალხი ცხადი იდეებითა და წინადადებებით მოდიოდა. და მათთვის ღირს ბრძოლა. მათთვის ღირს სიკვდილი. მე ამას ვამბობ ისე, რომ 800 ათასზე მეტი ხმა მაქვს. და მე არ გავქრები, დამიჯერეთ. მე საკმაოდ პასუხისმგებლიანი ვარ, იმისათვის, რომ გავიგო, რომ იმ პირობებში, როცა რუსული ტანკები სულ რაღაც 40 კილომეტრში დგანან თბილისიდან, ნებისმიერი ძალოვანი მოვლენა ჩემს ქვეყანას სასიკვდილო საფრთხის ქვეშ დააყენებს.
მეტიც, ვიცი, რამდენი სიძულვილია დაგროვილი ქართულ საზოგადოებაში ამ კლეპტოკრატებთან დაკავშირებით. მაგრამ ჩვენ მკაცრად კონსტიტუციის ფარგლებში ვიმოქმედებთ. ასე რომ, არასდროს ღირს ერთი მოქალაქის ძალის არდაფასება.
ბიბისი: ანუ, თქვენ არანაირი პირობებით არ მიიღებთ არჩევნების შედეგებს.
გ.ვ.: არა, ეს უკვე ვთქვი.
ბიბისი: კვირას ასი კაციც რომ მოვიდეს?

გ.ვ.: დიახ, ასეა. მე, როგორც მოქალაქეს, არ მაქვს არანაირი პოლიტიკური მოვალეობები ამ ქალბატონთან. ჩემი აზრით, საქართველოს პრეზიდენტი არ ყავს.

ბიბისი: სერიოზული საერთაშორისო დამკვირვებლებიდან არავის გაუპროტესტებია არჩევნების შედეგები.
გ.ვ.: ვიცი, რასაც მეკითხებით. ცხადია, ამას არავინ იზამს. იმიტომ, რომ თუკი ისინი არ აღიარებენ შედეგებს, ამას სანქციები მოყვება, ეს კი არავის სურს. მაგრამ თუკი ყურადღებით წაიკითხავთ ეუთოს და NDI-ის კვლევებს… მე სხვა არ წამიკითხავს, მართალი გითხრათ, ძალიან დავიღალე და დრო არ მქონდა სხვა დასკვნები წამეკითხა – მაგრამ ეუთოს და NDI-ის მოხსენებები ხელში ფანქრით წავიკითხე და ისინი ერთ-ერთი ყველაზე ხისტია, რაც მე მინახავს. ცხადია, 2003 წელსაც კი არ ყოფილა არაფერი მსგავსი. დასკვნა ის არის, რომ ეს არჩევნები არანაირ დასავლურ სტანდარტებს არ პასუხობდა.
ბიბისი: იქ ნათქვამია, რომ არჩევნები ძირითადად მშვიდობით ჩატარდა სერიოზული ინციდენტების გარეშე და ძალადობის გამოყენების გარეშე.
გ.ვ.: ჩვენ გვესმის რასაც ნიშნავს პოლიტიკური კორექტულობა. ნოდარ ბურდილაძე, ჩემი საარჩევნო შტაბის ხელმძღვანელი ამ წუთამდე ებრძვის სიცოცხლეს მას შემდეგ, რაც ორმა ადამიანმა მას დანა დაარტყა. მხოლოდ გუშინ მოვიდა გონებაზე.  (ბურდილაძე საკუთარ სახლში 22 ნოემბერს დაჭრეს, არჩევნებამდე ერთი კვირით ადრე. საქართველოს შსს-მ განაცხადა, რომ თავდასხმას პოლიტიკური სარჩული არ ჰქონია – “ბიბისი”). ჩვენებიდან ოთხნი,  ერთ-ერთი მათგანია აშოტ რაისიანი, თითქმის სიკვდილამდე ცემეს რევოლვერის ტარით ახალქალქაქში.
ბიბისი: მაგრამ მოხსენებებში მასშტაბურ ფალსიფიკაციაზე არ არის საუბარი.
გ.ვ.: არა, არის მასშტაბურ ფალსიფიკაციაზე. ის, რაც ჩვენ მივიღეთ პირველი ტურის შემდეგ – ეს არჩევნები არ ყოფილა ამ სიტყვის ნორმალური გაგებით. რაღაც სპეცოპერაცია იყო, რომელიც სამართალდამცველებმა და კრიმინალებმა ჩაატარეს. ერთობლივად, რასაც, შეგვიძლია ახალი ფენომენი დავარქვათ. ისინი ყოველ საარჩევნო უბანთან იდგნენ და ჩვენს ელექტორატს აშინებდნენ, ემუქრებოდნენ, მოსყიდვები მიდიოდა, საარჩევნო პუნქტებიდან მიყავდათ, სოციალურ დახმარებას სთავაზობდნენ, სამსახურიდან დათხოვნით ემუქრებოდნენ თუკი სახელმწიფო მოსამსახურე იყო.
იბისი: ანუ, გგონიათ, რომ ეს დაახლოებით 20%-იანი სხვაობაა.
გ.ვ.: ეს მათ დახატეს. მე არ მგონია, მე აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ. ჩვენ მტკიცებულებები გვაქვს. აბსოლუტურად ყველაფერი მოწყობილი იყო. თქვენ მართლა გგონიათ, რომ რომც წამეგო, თუნდაც 4-5%-იანი სხვაობით, მე არ მივულოცავდი, თუნდაც ეს არ მდომებოდა, ამ ადამიანს, რომელიც პირველი ტურის შემდეგ გაქრა და რომელსაც ერთი სიტყვის თქმის უფლებასაც არ აძლებდნენ? იმიტომ, რომ “ქართულ ოცნებასაც” კი ეშინოდა იმისი, რომ ის მორიგ სისულელეს იტყოდა. 47 595 ბიულეტენი გააუქმეს. ყველა მათგანში ჩვენთვის იყო ხმა მიცემული.
ბიბისი: მაგრამ მოცემულ მომენტში სხვაობა ბევრად მეტია. თქვენ ხმა დაახლოებით 800 ათასმა ადამიანმა მოგცათ და 1მილიონ 100 ათასი თქვენს ოპონენტს…
გ.ვ.: დიახ, ზუსტად ამდაგვარად ეს ციფრები იზრდება მათთვის და ვარდება ჩვენთვის. გაყალბება, ფალსიფიცირება, “მკვდარი სულების” გამოყენება. თბილისში ცოტა ხნის წინ აბსოლუტურად ნორმალური იყო, როცა საქართველოს მოქალაქეები გებულობდნენ, რომ მათ სახლში დარეგისტრირებულია 60 და მეტი ადამიანი. აბსოლუტურად უცნობი. რამდენი ყალბი პირადობის მოწმობა იყო დაბეჭდილი? ბოლოსდაბოლოს ჩვენ ამას გავიგებთ. ეს ჩვენი მტკიცებულება არ ყოფილა თავიდანვე, ჩვენ ამას შევუერთდით. ამაზე თავდაპირველად არასამთავრობო ორგანიზაციებმა განაცხადეს, საქართველოში სამმა ყველაზე პატივცემულმა ორგანიზაციამ. ამიტომ არ ყოფილა ჩვენს ქვეყანაში არჩევნები. რაც სამწუხაროა, იმიტომ, რომ ე.წ. “ქართული ოცნებისა” და ადამიანისთვის, რომელიც ფლობს ამ ე.წ. პოლიტიკურ პარტიას, არჩევანი იდგა ცუდსა და ძალიან ცუდს შორის. ცუდი იყო – მინიმუმ ერთი პოლიტიკური პოსტის ოპოზიციასთან წაგება. ძალიან ცუდი – მათ შელახეს საკუთარი რეპუტაცია და საქართველოს, როგორც დემოკრატიული ქვეყნის  რეპუტაცია.
“ეს ქალი ჯარს როგორ უხელმძღვანელებს?”
ბიბისი: საინტერესოა, რომ თქვენ ქალბატონ ზურაბიშვილს სახელით არ იხსენიებთ. ერთ ინტერვიუში წავიკითხე, რომ მას თქვენ “არავინ” უწოდეთ. ამავე დროს, ის ცნობილი დიპლომატია, ის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მას საქართველოდან რუსეთის ბაზების  გაყვანაზე ხელი აქვს მოწერილი…
გ.ვ.: მართალია, მას ამ მნიშვნელოვან შეთანხმებაზე ხელი აქვს მოწერილი.
ბიბისი: და რატომ ამბობთ, რომ ის არავინაა?
გ.ვ.: იმიტომ, რომ ის კანდიდატი არ ყოფილა. კანდიდატი ბიძინა ივანიშვილი იყო. ის არავინ იყო. თქვენ გაიგეთ რამე ე.წ. კანდიდატისგან ჩვენს ქვეყანაში რაიმე ტიპის სოციალურ, პოლიტიკურ ან ეკონომიკურ პრობლემებზე? არაფერი!
ჩვენ, ქართველებს, ახლა სამი კრიზისი ერთდროულად გვაქვს, რაც ჩვენი გეოგრაფიის მქონე და ჩვენი პოლიტიკური სიტუაციის მქონე განვითარებადი ქვეყნისთვის ძალიან საშიშია. ჩვენ გაჩაღებულ ეკონომიკურ, სოციალურ და პოლიტიკურ კრიზისიში ვართ და ჩვენ მოგვცეს ქალი, რომელსაც იოტისოდენა წარმოდგენაც კი არა აქვს ამ ყველაფერზე.
ბიბისი: საკონსტიტუციო რეფორმის მიხედვით პრეზიდენტის უფლებამოსილება შეზღუდული იქნება.
გ.ვ.: ეს აბსოლუტური აბსურდია. პრეზიდენტი საკუთარ ქვეყანას წარადგენს საზღვარგარეთ, პრემიერ-მინსიტრის კანდიდატურას ამტკიცებს, ომის პერიოდში, ღმერთმა არ ქნას, მთავარსარდალია. საკმაო ვალდებულებები აქვს. ნებისმიერი არჩეული პრეზიდენტი ეს ქართველი ხალხის ხმაა. ეს არის ადამიანი, რომელმაც იცის როგორ ცხოვრობენ ქართველები. თუკი თქვენ თბილისის ცენტრში ფანჯრიდან გაიხედავთ, ცხოვრება ასე თუ ისე, ნორმალურია. მაგრამ გადით რეგიონებში – მე ყველაზე დეპრესიულებზე არც ვამბობ – შოკირებული დარჩებით. მე ვიცოდი, რომ ჩვენ ღრმა კრიზისში ვართ, მაგრამ მე 50 ათასი კილომეტრი გავიარე და შოკირებული ვარ იმით, თუ რას წარმოვადგენთ როგორც ერი და როგორც სახელმწიფო.
“მე ხშირად არ ვეთანხმები სააკაშვილს”
ბიბისი: ბევრი ამბობს იმას, რომ ეს თქვენსა და ზურაბიშვილს შორის კი არა, სააკაშვილსა და ივანიშვილს შორის არჩევნები იყო.
გ.ვ.: ეს ისევ პროპაგანდაა, იმიტომ რომ ყველამ იცის, რომ არჩევნები ჩემსა და ივანიშვილს შორის იყო. სააკაშვილს არაფერი ჰქონია საერთო ჩემს კამპანიასთან. დიახ, ის ჩნდება ტელევიზორების ეკრანებზე… მაგრამ ნახეთ ჩემი პროგრამა, პოლიტიკური და ეკონომიკური რეფორმები კონკრეტულად. ოდესმე გაგიგიათ მისგან ისეთი რამე, რაც ჩემს წინადადებებს ემთხვევა? მე სერიოზულად ვამბობ, დამიჯერეთ, ჩვენ მოვალთ ხელისუფლებაში. მე არ ვიცი როგორი იქნება გაერთიანებული ოპოზიციის შემადგენლობა მომავალში, მაგრამ ვისურვებდი ამ კავშირის შენარჩუნებას, შეიძლება, მის გაფართოებასაც. და ჩვენ ყველა რეფორმას გავატარებთ პირველი 100 დღის მანძილზე.
ბიბისი: მაგრამ თქვენ აქტიურად იყენებდით სააკაშვილს საკუთარ კამპანიაში…
გ.ვ.: მართლა? არა, ეს ასე არ არის.
ბიბისი: მისდამი დამოკიდებულება კი საკმაოდ წინააღმდეგობრივია.
გ.ვ.: არ ვიცი. მიუხედავად იმისა, რომ მას ქართული პასპორტი არა აქვს, ის საქართველოს მესამე პრეზიდენტი და საქართველოს მოქალაქეა. ისევე, როგორც ნებისმიერ ცივილურ საზოგადოებაში, მას გამოხატვის თავისუფლება აქვს. მაგრამ მე ის არ გამომიყენებია, მე მას ტელევიზიით გამოსვლას ვერ ავუკრძალავ. ეს მისი არჩევანია. ძალიან ხშირად მისთვის წინააღდმეგობის გაწევა მიწევს, მიწევს ისევ და ისევ გავიმორო, რომ მისი აზრი ეს ერთი ადამიანის აზრია, რომელსაც საერთო არაფერი აქვს ჩემს აზრთან, ჩემს თანამშრომლებთან ან ჩემს გაერთიანებულ ოპოზიციასთან. მაგალითად, ეს მისი მოწოდება სამოქალაქო დაუმორჩილებლობისაკენ, ეს აბსოლუტურად არასწორია და აბსოლუტურად საჭირო არ არის. ამიტომ, მე მომიწია გამოსვლამ და თქმამ, რომ ყველაფერი, რაც არ ითქმება ჩემს შტაბ-ბინაში და ყველაფერი, რაც შეთანხმებული არ არის პარტიულ ოპოზიციასთან, ერთი ადამიანის პირადი აზრია.
“საქართველოს მოქალაქეები მტკივნეულად რეაგირებენ რუსულ ენაზე”
ბიბისი: არის ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც არ შემიძლია არ შეგეკითხოთ. თქვენ წლების მანძილზე საბჭოთა დილომატი იყავით, ანუ, თქვენ საუბრობთ რუსულად. მეც ვლაპარაკობ რუსულად. მაშინ ჩვენ რატომ ვსაუბრობთ ინგლისურად?
გ.ვ.: იმიტომ, რომ ახლა მე ინგლისურად საუბარს ვამჯობინებ. იმიტომ, რომ საქართველოს მოქალაქეები მტკივნეულად რეაგირებენ რუსულ ენაზე. ეს რუსეთის პოლიტიკა იყო – ეთნიკურ უმცირესობებს ქართულად საუბრის უფლებას არ აძლევდნენ. ახალი თაობა მშვენივრად საუბრობს ქართულად – ბევრად უკეთ, ვიდრე ზურაბიშვილი. მაგრამ უფროსი თაობა –  არა. ერთ-ერთ არხზე გამოსვლისას შევნიშნე და ეს ჩემთვის აღმოჩენა იყო – ჩვენმა ერთ-ერთმა მომხრემ, რომელიც საქართველოს მოქალაქეა, მაგრამ არა ეთნიკური ქართველი, ბოდიში მოიხადა და რუსულად დაიწყო ლაპარაკი. და გადამღები ჯგუფის უმეტესობამ ან ყურსასმენები მოიხსნა, ან სტუდია დატოვა.
ბიბისი: ეს ხომ არ ნიშნავს იმას, რომ რუსულენოვან მოსახლეობას შესაძლოა პრობლემები შეექმნას?
გ.ვ.: არა, არა, არა. როცა საუბარია ოფიციალურ საქმეზე… მე უკვე აღარ ვარ პრეზიდენტობის კანდიდატი, მაგრამ მე პოლიტიკოსი ვარ, მე ქუჩის  ხმა უნდა მესმოდეს. მაგრამ მე ამასთან არანაირი პრობლემა არა მაქვს, მე მიყვარს რუსული ენა. 2012 წლის გაზაფხულის ერთ-ერთ ინტერვიუში მე სრულიად სერიზულად ვთქვი, რომ მე რუსული კულტურის ადამიანი ვარ. მაგრამ მე შვიდ ენაზე ვლაპარაკობ კარგად. და მე ყველაფერს ორიგინალში ვკითხულობ. ასე, რომ ცხადია, მე ბევრ კულტურას მივეკუთვნები. მაგრამ მათ ამოჭრეს ეს ფრაზა. და მე ბედნიერი ვიყავი გამეგო, რომ როცა საუბარია ჩემზე, საქართველოს მოსახლეობამ ეს ჩირადაც არ ჩააგდო (гражданам Грузии наплевать – ორიგინალური ტექსტი – რედ). მე მაინც ავიღე 800 ათასი ხმა .
როცა რუსულ მედიას ველაპარაკები, რუსულად ვსაუბრობ, მაგრამ როცა “ბიბისის” ვესაუბრები, რა ჯანდაბად ვილაპარაკო რუსულად? იგივე წარმატებით შეგვიძლია ვილაპარაკოთ ესპანურად ან პორტუგალიურად.
ბიბისი: ამავე დროს, თქვენ ამბობდით, რომ ამაყობთ იმით, რომ საბჭოთა დიპლომატი იყავით. კონკრეტულად რითი ამაყობთ?
გ.ვ.: მე საბჭოთა კავშირის დელეგაციის წევრი ვიყავი, რომელიც განიარაღების კონფერენციაზე იყო გაგზავნილი. და ის მოლაპარაკებები დასრულდა იმით, რომ ქიმიური იარაღი და ატომური გამოცდები აიკრძალა.
ბიბისი: მაგრამ, სამწუხაროდ, ქიმიური იარაღის აკრძალვა მაინც არ მუშაობს…
გ.ვ.: არა, ბოდიშს გიხდით, ის მუშაობს.
ბიბისი: მაგრამ ქიმიურ იარაღს დღემდე იყენებენ.
გ.ვ.: არა, რუსეთი დღემდე იყენებს ქიმიურ იარაღს, როცა ის თავის ჯაშუშებს თუ როგორც ქვიათ, ებრძვის. მაგრამ წარმოიდგინეთ ქიმიური იარაღის ის უზარმაზარი მარაგი, რომელიც ხელშეკრულების მიღებამდე იყო… რამდენი წლის ხართ? არ მიპასუხოთ, თქვენ საკმაოდ ახალგაზრდა ხართ, ასე, რომ თქვენ არ გახსოვთ. თქვენ რომ გენახათ ჩკალოვსკიზე ან სადღაც სხვაგან, მაგალითად, აშშ-ში… თუმცა, აშშ-ში ქიმიური იარაღის წარმოება 1967 წელს შეწყვიტეს. საბჭოთა კავშირი არ წყვეტდა. და ეს მარაგი სასიკვდილოდ საშიში იყო, განსაკუთრებით ადგილობრივი მოსახლეობისათვის.
ბიბისი:  მაგრამ ქიმიურ იარაღს სირიაში იყენებენ.
გ.ვ.: კი, მაგრამ ცივილური ქვეყნები ქიმიური იარაღის იშორებენ და ატომურ ცდებს აღარ ატარებენ.
ბიბისი: ჩრდილოეთ კორეაში მიმდინარეობს.
გ.ვ.: კი… პაკისტანშიც, ინდოეთშიც. მაგრამ ისევ – თუკი თქვენ გონებით დაბრუნდებით 60-იან, 70-იან, 80-იანების დასაწყისში, გაიგებთ, რომ ეს უბედური დედამიწა თვეში 15-ჯერ ირყეოდა ატმური გამოცდებისგან. ასე, რომ განიარაღების კონფერენცია ფანტასტიური გამოცდილება იყო. ყველაფერი, რაც ჩემს პროფესიაში ვიცი, დიპლომატიის საბჭოთა სკოლისგან მივიღე, რომლის წყალობითაც შევძელი რუსულ აგრესიას წინ დავდგომოდი. ეს ფანტასტიური სკოლა იყო. დასავლელი დიპლომატები მას ძალიან დიდ პატივს სცემდნენ. ეს დიპლომატიის სხვა დონე იყო. საერთო ენციკლოპედიური ცოდნებით.
ბიბისი: ანუ, თქვენ მხედველობაში გაქვთ, რომ დილპომატიის საბჭოთა სკოლა დასავლურზე ძლიერი იყო?
გ.ვ.: ო, დიახ. ახლა ეს საიდუმლო არ არის, რომ საბჭოთა კავშირი დასავლეთზე სუსტი იყო. მაგრამ დიპლომატიის წყალობით, ქვეყანა მეტად ძლიერი ჩანდა.
ბიბისი: – რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი – ასევე, საბჭოთა დილომატია.
გ.ვ.: არა, არა, არა. ის – საბჭოთა დიპლომატია, მაგრამ რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი – ეს იგივე ნამდვილად არ არის, რაც საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრი. როცა ჩვენი ზომის ქვეყანა და ჩვენნაირი პოლიტიკური და ეკონომიკური მნიშვნელობის მქონე ქვეყანა რუსეთს დიპლომატიურ ბრძოლას უგებს, ეს ნამდვილად არ არის საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა სამინისტრო. მე რუსეთი ნაურუსთან, ნიკარაგუასთან და ვენესუალასთან, ახლა კი სირიასთან სამარცხვინო კამპანიაში დავტოვე. და ამით ძალიან ვამაყობ. ეს ჩემი მხოლოდ ერთ-ერთი მიღწევაა როგორც საგარეო საქმეთა მინისტრის.
“არც კიევს და არც თბილისს მოსკოვთან კონფლიქტი არ სჭირდება”
ბიბისი: ახლა ქერჩის სრუტეში სიტუაციის გამო რუსეთ-უკრაინას შორის მორიგი კრიზია. ეს რას ნიშნავს საქართველოსთვის?
გ.ვ.: რომ ჩვენ ყველანი სასიკვდილოდ საშიშ მდგომარეობაში ვართ. და ეს რუსული იმპერიალიზმისა და მათი დიდი ხნის მიზნების კიდევ ერთი დადასტურებაა. ეშმაკმა დალახვროს, ვის სურს რუსეთთან ცუდი ურთიერთობის ქონა, მითხარით. განსაკუთრებით უკრაინას და საქართველოს. რატომ? რას მიაღწევენ კიევი და თბილისი, თუკი ჩვენ ურთიერთობებს გავიფუჭებთ რუსეთთან? არაფერს. გარდა უსაიმოვნებებისა, პრობლემებისა და თავის ტკივილისა. და საიდან მოდის ეს? ეს მოდის მოსკოვიდან, რომელიც ყოფილი იმპერიის აღდგენას გამწარებული ცდილობს.
ბიბისი: მოსკოვი ირწმუნება, რომ ეს პროვოკაცია იყო.
გ.ვ.: სისულელეა. რა პროვოკაცია. როცა უკრაინა მაიდანში იყო ჩართული, რაც აბსოლუტურად მისი შიდა საქმეებია, მათ ყირიმის ანექსია მოახდინეს და აღმოსავლეთ უკრაინაში ომი დაიწყეს.
ერთი მხრივ, დიქტატურა, რომელიც ბევრ რამეზეა წამსვლელი, რომ საკუთარ მიზანს მიაღწიოს. მეორე მხრივ – სახელმწიფო, რომელიც ცდილობს რუსეთს გაუმკლავდეს. თითქოს რუსეთი ევროკავშირის წევრი იყოს, ისე ელაპარაკებიან რუსეთს, როგორც ესაუბრებიან დასავლეთის დემოკრატიულ ქვეყანას. ისინი უბრალო რამეს ვერ ხვდებიან : მოსკოვი ევროკავშირის  წევრი არ არის. თქვენ მოიწვიეთ მოსკოვი იმ პრივილეგირებულ G8-ში ან G20-ში, არა აქვს მნიშვნელობა – ეს ისევ ის რუსეთის იმპერია იქნება, ან საბჭოთა კავშირი, ან რუსეთი – არა აქვს მნიშვნელობა. მისი საერთაშორისო პოლიტიკის ერთადერთი მიზანი – ტერიტორიების გაფართოვებაა. და საუბარია ქვეყანაზე, რომლის ფართობი 17,5 მილიონი კვ.კმ-ია. ჩემი სიმპათიები უკრაინისკენ არის, რომელიც 2013-2014 წლებში გადააგდეს, ისევე, როგორც საქართველო. და ამისგან გაკვეთილი არ მიუღიათ. და დამიჯერეთ, უკრაინა, დონბასი, ლუგანსკი და ყირიმი – რუსეთის უკანასკნელი სამხედრო ოპერაციები არ არის. გაგრძელება იქნება.
ბიბისი: თქვენმა ოპონენტმა გუშინ ინტერვიუში განაცხადა  ახლა რუსეთთან დიალოგის დრო არ არისო. თქვენ ამას ეთანხმებით?
გ.ვ.: საპარლამენტო ენას გამოვიყენებ და არ მინდა ის სიტყვები წარმოვთქვა, რომელიც ახლა მინდა ვიხმარო. იმიტომ, რომ არც ერთ პასუხისმგებელ დიპლომატსა და ქვეყნის პირველ პოლიტიკურ პირს არ შეუძლია ეს ბოდვა თქვას. ეს მხოლოდ ადასტურებს იმას, რისი მიტანაც სურს რუსეთს მსოფლიომდე: რომ საქართველო – არ არის დამოუკიდებელი თავისუფალი ქვეყანა. და რომ ჩვენს საგარეო პოლიტიკას თავს გვახვევს ბრიუსელი, ვაშინგტონი ან სხვა ვინმე. მინდა გაგახსენოთ მისი განცხადების მეორე ნაწილი, სადაც ის ამბობს, რომ თუკი აშშ და ევროკავშირი დაიწყებენ რუსეთთან დიალოგს, მაშინ ჩვენც დავიწყებთ დიალოგს. ეშმაკმა დალახვროს, რა სისულელეა. ამაზე ვლაპარაკობ მე – ამ ქალს საკმარისი კვალიფიკაცია არა აქვს იმისათვისაც, სადმე, მსოფლიოს მივარდნილ კუთხეშიც კი კულტურული ატაშე მაინც  რომ იყოს.  თუკი იცი, რომ სახალხოდ გიწევს საუბარი, გასაგებად უნდა ჩამოაყალიბო ის პოზიციები  რაც ბრიუსელს და ვაშინგტოს ექნებათ რუსეთთან შესაძლო დიალოგში. ყველა ომი მოლაპარაკებით სრულდება. ეს ჩვენი პროფესიის მოცემულობაა. თუკი რუსეთი ჩვენს წინაპირობებზე დათანხმდება – და თქვენ იცით, როგორია ის, ჩვენ არ დავთმობთ ჩვენს ტერიტორიულ ერთიანობას, ჩვენ არასდროს დავთანხმდებით საერთაშორისო არენაზე ჩვენი თავისუფლების შეზღუდვას – მაშინ, მოდით, ვილაპარაკოთ.
ბიბისი: ანუ, თქვენ მზად ხართ მოსკოვთან სასაუბროდ?
გ.ვ.: არა, მე არ ვარ მზად მოსკოვთან სასაუბროდ. ამიტომ ვთქვი – თუკი მოსკოვი დათანხმდება ამ წინაპირობებზე. მაგრამ გამოდის და ყველას გასაგონად ამბობს, რომ შენ ზიხარ და ელოდები  ბრიუსელი და ვაშინგტონი როდის აგინთებენ მწვანე შუქს – ეს სრული ბოდვაა. იმიტომ, რომ ვაშინგტონი და ბრიუსელი შენს თავისუფლებას არ ზღუდავენ, ისინი მხოლოდ მოხარული იქნებიან, თუკი თვითონ მოუვლი შენს საკუთარ პრობლემას. იმიტომ რომ მათ თავიანთი პრობლემები საკმარისი აქვთ: ბრექსიტი,  სავაჭრო ომები, გიბლარტარი, ესპანეთი, კატალონია, შოტლანდიელები საკუთარი რეფერენდუმისთვის ემზადებიან, ჩრდილოეთ ირლანდიას სავაჭრო ზონიდან გასვლა არ სურს…
ბიბისი: ანუ, მოსკოვმა რომ პირველი ნაბიჯი გადადგას, თქვენ მზად ხართ დიალოგისთვის?
გ.ვ.: დიახ. ასეთი იყო ჩემი მთავრობისა და ჩემი საგარეო საქმეთა სამინისტროს პოლიტიკა. ჩვენ გასასვლელი გავხსენით – არა იმდენად ჩვენთვის, რამდენადაც ჩვენი მეგობარი მეზობლებისთვის – სომხებისთვის. ჩვენ ჩავუშვით რეისი მოსკოვიდან თბილისში. ჩარტერული, მაგრამ მათ სამთვიანი ლიცენზია ჰქონდათ, რომელიც ავტომატურად გრძელდებოდა. ჩვენ მივეცით რუსეთს საშუალება მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში შესულიყო, რასაც, ვფიქრობ, ახლა ყველა ნანობს, მათ შორის, დასავლელი პარტნიორები. მაგრამ ჩემი მთავარი მიღწევა: ჩვენ საქართველოსთვის მსოფლიო დიპლომატიაში განსაკუთრებული ადგილი მოვიპოვეთ – ევროკავშირსა და სხვა ქვეყნებთან. ასე, რომ, როგორ არის ეგ, მისს ზურაბიშვილი როცა მსგავს განცხადებებს აკეთებს, ეს ერთ რამეს ადასტურებს: მას აბსოლუტურად არ შეუძლია საკუთარი სამუშაოს შესრულება, და მის ირგვლივ არავინაა, რომელიც ეტყვის, რომ მან ეს ყველაფერი საკუთარ მრჩევლებთან უნდა გაიაროს. იმიტომ, რომ ყველა სიტყვა, რომელსაც ის ახლა წარმოსთქვამს, საქართველოს პოზიცია იქნება.

ტექსტი გამოქვეყნდა “ბიბისი”-ზე

მოამზადა ეკატერინე ლემონჯავამ

“თაიმერი”

banner
წინა სტატიაშისაქართველოს კონსულმა ოდესაში ახალი ქართული კინოს XIV ფესტივალის გახსნის ცერემონიაში მიიღო მონაწილეობა
შემდეგი სტატიაშინაგან საქმეთა სამინისტრო განცხადებას ავრცელებს