ნებისმიერი საარჩევნო სისტემის შერჩევა ფართო ინკლუზიური დისკუსიის საგანი უნდა გახდეს, რაც დაინტერესებულ მხარეებს რეფორმის პოზიტიური და ნეგატიური შედეგების განხილვის საშუალებას მისცემს. საარჩევნო სისტემის შერჩევა არის სახელმწიფოს სუვერენული გადაწყვეტილება, თუკი არჩეული საარჩევნო სისტემა შეესაბამება საერთაშორისო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ სახელმწიფოს ვალდებულებებს, – ამის შესახებ ოპოზიციის მიერ შეთავაზებულ „გერმანულ მოდელთან“ დაკავშირებით ეუთო/ოდირის დასკვნაშია აღნიშნული, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა.
„პროექტი ითვალისწინებს საარჩევნო კანონის ფუნდამენტური ელემენტების ცვლილებებს, მათ შორის, საარჩევნო სისტემის. საერთაშორისო პრაქტიკის რეკომენდაციით, საარჩევნო კანონმდებლობის საკვანძო ასპექტები არ უნდა ექვემდებარებოდეს ცვლილებას, როდესაც არჩევნებამდე ერთ წელზე ნაკლებია დარჩენილი. ცვლილება უნდა განხორციელდეს ორგანული კანონში შესწორებების შეტანით, რაც კონსტიტუციის თანახმად, შეიძლება შეიცვალოს პარლამენტში ხმების მარტივი უმრავლესობით“, – ნათქვამია დოკუმენტში.
ამავე დოკუმენტის მიხედვით, საარჩევნო სისტემის არჩევა არის სახელმწიფოს სუვერენული გადაწყვეტილება, რამდენადაც, არჩეული საარჩევნო სისტემა შეესაბამება საერთაშორისო ვალდებულებებით გათვალისწინებულ სახელმწიფოს ვალდებულებებს.
„საერთაშორისო სტანდარტები არ ითვალისწინებს საარჩევნო სისტემების არჩევანს. საარჩევნო სისტემის არჩევა, იქნება ეს მაჟორიტარული, პროპორციული, ჰიბრიდული თუ ალტერნატიული სისტემა, ექვემდებარება ფართო ინკლუზიურ დისკუსიას, რაც შესაბამის დაინტერესებულ მხარეებს საშუალებას მისცემს, გამოავლინონ რეფორმის პოზიტიური და უარყოფითი შედეგები. ნებისმიერი შემოთავაზებული ცვლილება საგულდაგულოდ უნდა იქნას განხილული, მათ შორის, მათ მიერ პოლიტიკურ პარტიებს შორის დიდი კონსენსუსის მიღებით“, – ნათქვამია ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებულ დოკუმენტში.
საერთაშორისო სტანდარტებისა და კარგი პრაქტიკის გათვალისწინებით, ODIHR აკეთებს შემდეგ რეკომენდაციებს შემოთავაზებული ცვლილებების გასაუმჯობესებლად:
გაუმჯობესდეს დებულება იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა დააფიქსიროს ამომრჩეველმა საკუთარი ნება ბიულეტენზე და რა ჩაითვლება ბათილად;
გადახედეთ იმ დებულებას, რომელიც უგულებელყოფს ხმის მიცემას ამომრჩეველთა პარტიული სიების შესახებ;
უზრუნველყოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის (ცესკოს) არჩევნების საბოლოო შედეგების შეჯამების ვადა;
გადახედეთ იმ ქვე-რაიონის შერჩევის მეთოდს, რომელშიც ჩატარდება შუალედური არჩევნები, პოლიტიკურად ნეიტრალური მექანიზმის უზრუნველსაყოფად;
განახორციელოს ანალიზები და, საჭიროების შემთხვევაში, დამატებით დებულებები, რომ შესაძლებელი იყოს ადგილების თანაბარი გადანაწილება ახალ მრავალმანდატიან უბნებს შორის;
განიხილეთ კანონპროექტი, რომ არ მოხდეს ცვლილებების შეტანის შესახებ დებულებების გამოტოვება, განმარტეთ რომელი დებულებები შეიცვალა და გარანტიები, რომ ცვლილებები შეესაბამება საარჩევნო კოდექსს.
ეუთო/ოდირს ოპოზიციის მიერ მომზადებული კანონპროექტი სახალხო დამცველმა გაუგზავნა. გაერთიანებულმა ოპოზიციამ მმართველ პარტიას საარჩევნო სისტემის გერმანული მოდელზე გადასვლა მას შემდეგ შესთავაზა, რაც პარლამენტმა 2020 წლისათვის სრულად პროპორციულ სისტემაზე გადასვლის კანონპროექტი ჩააგდო. როგორც ოპოზიციისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები აცხადებენ, გერმანული მოდელის შემოღება საკონსტიტუციო ცვლილებებს არ საჭიროებს. საპირისპირო ამტკიცებს მმართველი გუნდი, მათი აზრით გერმანული მოდელი კონსტიტუციას არ შეესაბამება.
ეუთოს დასკვნის მიხედვით, ოპოზიციის წარმომადგენლებმა თქვეს, რომ ე.წ. გერმანული მოდელი კონსტიტუციასთან შესაბამისობაშია, ისინი გაითვალისწინებენ რეკომენდაციებს და ამ მოდელს პარლამენტში კენჭს უყრიან.
